Donderdag bereikte ons het droevige bericht dat Queen of Soul Aretha Franklin op 76-jarige leeftijd overleden is. Rolling Stone riep haar in 2010 uit tot Beste zangeres aller tijden en ik begrijp wel waarom. Ze had niet alleen een hemelse stem, maar wist ook vele mensen diep te raken en inspireren. En daarmee had ze impact. Grote impact.

Feminisme & burgerrechten

In 1967 bracht ze haar eerste single Respect uit en meteen was het raak. Otis Redding had het 3 jaar eerder geschreven, maar voordat Aretha het uitbracht gaf ze een behoorlijke twist aan haar versie. Het sprak zo enorm aan, dat het het lijflied werd van de Tweede Feministische Golf en de Afro Amerikaanse Burgerrechten Beweging. Het zou hierna ook nog vele malen in films worden gebruikt.

Bold move

Wat is precies de boodschap van Aretha Franklin met Respect? Om het echt op waarde te kunnen schatten, moeten we naar de relatie met het origineel van Otis Redding kijken.

Otis vraagt vrouwlief met zijn versie om wat eerbied als hij thuiskomt van werk – hij tenslotte de kostwinner. Maar Aretha draait dit om; zij verlangt juist meer respect van haar echtgenoot! Een behoorlijke bold move als je weet dat dit aan het begin van de tweede feministische golf werd uitgebracht. In deze tijd was het nog heel normaal dat het leven van een vrouw in dienst stond van haar man en gezin.

Aretha’s lyrics beginnen als volgt:

What you want
Baby, I got it
What you need
Do you know I got it?

Otis’ versie is bijna hetzelfde, hij zegt alleen ‘you got it’. Dit lijkt een klein verschil, maar hiermee maakt Queen Aretha een duidelijk statement; waar Otis zegt dat ze blij moet zijn omdat ze heeft wat ze wil, zegt Aretha dat hij blij moet zijn om dat zij ‘het’ heeft.

In een interview met Elle 2016 in 2016, zegt ze hierover:

“As women, we do have it. We have the power. We are very resourceful. Women absolutely deserve respect. I think women and children and older people are the three least-respected groups in our society.”

Subtiel verschil

Als we dan verder kijken naar de versie van Otis, kun je lezen dat hij thuis komt. Hij zegt: ‘All I’m askin’ is for a little respect when I come home’. Aretha’s versie is als volgt:

All I’m askin’
Is for a little respect when you get home (just a little bit)
Hey baby (just a little bit) when you get home
(just a little bit) mister (just a little bit)

De situatie is dus in de basis hetzelfde, maar ook hier maakt Aretha weer een subtiel verschil. Als dit liedje een paar decennia later was uitgekomen, had ze het misschien wel veranderd in ‘when I get home’. Maar als ze dat in de jaren zestig had gedaan, was het waarschijnlijk veel te ambitieus geweest en had het liedje waarschijnlijk nooit zo’n grote impact gehad.

Props voor Aretha

Dan zegt Otis ‘Do me wrong, honey, if you wanna. You can do me wrong, honey, while I’m gone. But all I’m askin’ is for a little respect when I come home’. Maar Aretha heeft helemaal geen intenties om hem iets aan te doen:

I ain’t gonna do you wrong while you’re gone
Ain’t gonna do you wrong ’cause I don’t wanna

Er is maar één ding dat ze wil:

All I’m askin’
Is for a little respect when you come home (just a little bit)

Dan benadrukt Otis wat hij haar te bieden heeft: ‘Hey, little girl, you’re so sweeter than honey. And I’m about to give you all my money’. Maar geld interesseert Aretha helemaal niet:

I’m about to give you all of my money
And all I’m askin’ in return, honey
Is to give me my propers
When you get home (just a, just a, just a, just a)

‘Propers’ is een afkorting voor ‘proper respect’ en werd veel gebruikt in de 60s. Tegenwoordig hoor je het hiervan afgeleide ‘props’ vaak terug in hiphop-lyrics. Queen Aretha was dus haar tijd ver vooruit!

R-E-S-P-E-C-T

De volgende passage staat niet in de versie van Otis, maar deze heeft Aretha toegevoegd.

R-E-S-P-E-C-T
Find out what it means to me
R-E-S-P-E-C-T
Take care, TCB

TCB is een afkorting van Taking Care Of Business.

Oh (sock it to me, sock it to me
Sock it to me, sock it to me)
Respect – Aretha Franklin

‘Sock it to me’ werd in de 60s gebruikt om ‘geef het me’ te zeggen – en het had vaak een seksuele bijklank. Op welke manier Aretha het bedoelde is bij mij niet bekend, maar het zou mij niks verbazen als ze hiermee de meest dappere boodschap wilde overbrengen.

Voor altijd R-E-S-P-E-C-T

Donderdag hebben we afscheid moeten nemen van een groot artieste, maar haar legacy in de vorm van haar enorme repertoire en haar grootse impact op de wereld zal voor eeuwig voortleven. Voor altijd R-E-S-P-E-C-T.

– Respect is written by Otis Redding © Warner/Chappell Music, Inc, Universal Music Publishing Group, 1964.

📸: Unknown