Carnaval, de één is al maandenlang aan het voorbereiden door een schön pekske samen te stellen, te klussen aan een wagen of simpelweg een mooi bedrag bij elkaar te sparen om 3 (of 5) dagen lang he-le-maal tot het gaatje te gaan. De ander moet er niet aan denken om zich de komende dagen onder de rivieren te begeven.

Either you love it or you hate it, maar dat het een bijzonder fenomeen is, kan toch niet ontkend worden. Eén van de meest opvallende aspecten van Carnaval is wat mij betreft de muziek en dan met name de songteksten.

Met behulp van een aantal die-hard-vierders (waaronder onze eigen Carlijn) heb ik een lijstje samengesteld van de meest uh.. bijzondere Carnavalshits. Want ja, die teksten zijn uniek!

Breng jij het weekend in Mestreech, Oeteldonk, Krabbegat of een andere plek onder de rivieren door, dan kom je met deze classics en een liedje dat weleens dé knaller van 2020 zou kunnen worden vast in de (feest)stemming!

Carnavals Haat-Liefde

Het is al even geleden dat ik Carnaval heb gevierd. Mijn roots liggen in Zuid-Limburg en als kind kon ik dan ook niet om de Vasteloavend heen. Nou heb ik al zo lang ik me kan herinneren een hekel aan verkleden en was ik ook op jonge leeftijd al vrij nuchter, dus op de basisschool zag je mij niet graag aansluiten in de polonaise.

Op de middelbare school ben ik het vastenfeest wél gaan waarderen. In een zelf-gefabriceerde outfit heb ik geweldige avonden gehad in het lokale gemeenschapshuis, de dorps-discotheek en (later) ook in Maastricht. Ik ben wel echt van de warme en uitbundige sfeer gaan houden en vind het ongekend hoe mooi iedereen zich uitdost.

Vorig jaar heb ik, voor het eerst in 15 jaar, weer eens de (spreekwoordelijke!) feestneus opzet en ben ik het Brabantse Carnaval gaan ontdekken. Het was fantastisch! Dit jaar ga ik iets minder diep in het glaasje kijken, maar ik heb nu al zin om de rood/wit/gele sjaal om te doen en weer los te gaan in Oeteldonk!

Wat is een Carnavals-hit?

Om tot in de puntjes voorbereid te zijn op een paar dagen knallen, beginnen we bij het begin. Wat is nou eigenlijk een Carnavalshit? Daar zijn de meningen (sterk!) over verdeeld.

Als je deze vraag boven de rivieren stelt, zullen liedjes als Er Staat Een Paard In De Gang en Bloemetjesgordijn genoemd worden, maar daar moet je in het diepe zuiden niet mee aankomen. In Limburg wordt voornamelijk gehost op sjlagers in het lokale dialect (en dat kan elke 5 km compleet verschillen!). Brabant gaat (als ik me goed heb laten informeren) voor een mooie mix.

Iets dat alle Carnavalskrakers gemeen hebben:

  • Een melodie die makkelijk mee te zingen is;
  • Een redelijk traag tempo, je moet erop kunnen hossen;
  • Er zijn vaak blaasinstrumenten, accordeons en toeters in te horen;
  • De tekst is eenvoudig, gemakkelijk te onthouden, meestal humoristisch van aard en heeft vaak een twist;
  • De thema’s die besproken worden in de liedjes? Die laat ik zien aan de hand van de volgende 5 voorbeelden.

5. Zachte G, Harde L – Jos van Oss

We beginnen met een liedje dat in 2010 een enorme Carnavals-hit werd. Het is Nederlandstalig, maar een ode aan het zuidelijke accent. Een vrij aparte ode, welteverstaan.

Het verhaal: Jos verlaat het zuiden om boven de rivieren te gaan wonen en dat valt hem zwaar..

Vanaf dat ik praten had ik een zachte G
Ik verhuisde naar het westen en dat viel heus niet mee
Ze pestten en ze lachten maar dat nam ik dus mooi niet
Nu zeg ik elke keer tegen Roosje, Kim of Riet

Maar onze Jos heeft zijn weerwoord klaar!

Ik heb een zachte G maar ook een harde L
Ook een harde L
Ook een harde L
Ik heb een zachte G maar ook een harde L
En mocht je het niet geloven
Je zus die doet dat wel
Zachte G, Harde L – Jos van Oss

Er is weinig muziek zo plat als Carnavalsmuziek en daar is deze kneiter van Jos van Oss een goed voorbeeld van.

4. Wa Is Ut Heet – Société Musicale d’Oeteldonque Attenooije

Carnaval is een feest waarbij samenzijn en gezelligheid voorop staan. Ook al is het vaak ijskoud tijdens de Carnavalsdagen, de warmte is overal voelbaar.

Ge lôpt over straot en verrèkt van de kou – Je loopt over straat en verrekt van de kou
Oew blauwbèkke verraod dè ge eigelluk nie wouw – Je blauwbekken verraadt dat je eigenlijk niet wilde
Tèène bevroore, orre knalrôôd – Tenen bevroren, oren knalrood
Op wèg naor oew wèrruk, ge vriest bekant dôôd – Op weg naar je werk, je vriest bijna dood

Ge denkt aon ons durp, waor rôôd wit en geel – Je denkt aan ons dorp, waar rood, wit en geel
De straote verwèrremme as levend penceel – De straten verwarmen als levend penseel
Beleve van zweve, confetti wordt gegooid – Beleven van gekkigheid, confetti wordt gegooid
Al is ut min èlluf, alles ontdooit – Al is het -11, alles ontdooit

En daar komen natuurlijk ook wat ongemakken bij kijken..

Wè is ut hèèt, wè is ut hèèt – Wat is het heet, wat is het heet
Munnen kiel die plèkt, mun oksel vlèkt, mun nèk staot vol meej zwèèt – Mijn kiel plakt, mijn oksel vlekt, mijn nek staat vol met zweet
Wè is ut hèèt, wè is ut hèèt – Wat is het heet, wat is het heet
As ge zwit, dan witte dit, in Oeteldonk daor is ut hèèt – Als je zweet, dan weet je het, in Den Bosch daar is het heet

Maar de figuurlijke warmte is misschien nog wel het meest aanwezig.. 

Dit is de plèk van de liefde en gein – Dit is de plek van liefde en lol
Van zweve vertaole naor fijn saome zijn – Van gekkigheid vertalen naar fijn samenzijn
Ut plèkske waor wèrremte zit in oe bast – Het plekje van warmte zit in je borst
Waor ge oe thuis voelt, en nooit niet te gast – Waar je je thuis voelt en nooit te gast bent
Wa is ut heet – Société Musicale d’Oeteldonque Attenooije

Had jij gedacht dat dit liedje, naast heel expliciet, ook zo hartverwarmend was?

3. Sollicitere – Janse Bagge Bend

Maar het kan niet altijd feest zijn! Je zou het misschien niet verwachten, maar er zijn ook Carnavalskrakers met een serieuze(re) boodschap. Ja, echt!

De ‘moeder van alle Dialect Popgroepen’, de Janse Bagge Bend, heeft in de afgelopen decennia heel wat maatschappelijk(beladen) topics aan de kaak gesteld. Racisme, seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk en zelfs euthanasie worden in het uitgebreide repertoire van de Limburgse band besproken.

Hun grootste hit, de classic Sollicitere uit 1982, laat zien dat dat werkloosheid en de sollicitatieplicht die erbij hoorde in die tijd een pijnlijk relevant thema was.

De perspectieven veur de toekoms die zijn nul komma nul – De perspectieven voor de toekomst zijn nul komma nul
Al hebste na veul zweten ‘n universitaire bul – Al heb je na veel zweten een universitaire bul
Al biste underwiezer, bankwerker of psycholoog – Al ben je onderwijzer, bankier of psycholoog
De kommende joare biste waorschienlijk werkeloos – De komende jaren ben je waarschijnlijk werkeloos

Du mos sollicitere – Je moet solliciteren
Ze zeggen allee jong – Ze zeggen kom op jongen
Sollicitere – Solliciteren
Hubste-n-al geschreeve – Heb je al geschreven?
Vievenzeventig breeve – 75 brieven
Hubste-n-al geschreeve – Heb je al geschreven?
Vievenzeventig breeve – 75 brieven
Hubste-n-al geschreeve – Heb je al geschreven?
Dan schrief mar opnuj – Dan schrijf nog maar een keer
Sollicitere – Janse Bagge Bend

Sollicitere behaalde een nummer 8-positie in de hitlijsten en het liedje komt 37 (!) jaar later nog steeds regelmatig voorbij in menig Limburgse feesttent. Deh! 

2. Handjes Handjes Bloemetjesgordijn – Lamme Frans

Vroeger moest je misschien je beste doen voor het schrijven van een goede Carnavalskraker, anno 2020 is dat niet meer nodig! Het is nog nooit zo gemakkelijk geweest om ‘die handjes in de lucht’ te krijgen, zo laat Lamme Frans zien; hij liet zijn hit Handjes Handjes Bloemetjesgordijn schrijven door de ‘Carna+ 2020’.

Op welke eerdere hits deze kraker geïnspireerd is, laten wij je zien. Het begint met een grote hit van Guus Meeuwis:

Het dondert en het bliksemt 

Dan beweegt de tent op dezelfde manier als wanneer Snollebollekes gedraaid worden:

heel de tent gaat op en neer

André van Duin komt ook nog even langs:

Een paard in de gang (Wie is daar?)

En ook de lievelingsvogel van de Zware Jongens wordt genoemd, waarna we net als René Karst een lekker doordrinken voor de gezelligheid:

Kneu, kneu, kneu, m’n neus een atje voor de sfeer

Ook gaan we, net als Ferry van de Zaan & Veul Gère, even langs de buurvrouw. Dat zij lekker is, blijkt wel uit het feit dat ze maar ene vinger lang is, een wijsheid die algemeen bekend is sinds Twee Pinten dat van hun Keukendeur af lazen.

De buurvrouw is maar ene vinger lang

Dan staat ons hetzelfde te wachten als PartyfrieX en Schorre Chef, maar dan in dat kleine café van Vader Abraham. En waarschijnlijk komt daar ook regelmatig een polonaise voorbij, net als in het hutje van de Alpenzusjes:

(Ik–moet–)zuipen aan de haven in het hutje op de hei

En dan volgen we het goede voorbeeld van Stef Ekkel & René Karst; we winnen toch maar even wat medisch advies in:

En weet je, weet je, wat de dokter zei…
LIE–VER–DIE

En in het refrein komt de kraker van Wim Kersten natuurlijk terug. Weet je wat ik wel zou willen zijn?

Handjes, handjes, bloemetjesgordijn

Ook refereert Lamme Frans nog even naar zijn eigen hit Kop Als Een Boemeltrein:

Handjes, handjes, in de boemeltrein
We gaan naar links en door de knieën en naar voren en weer terug
In de polonaise met die hendjes in de lucht
Handjes Handjes Bloemetjesgordijn – Lamme Frans

Nu ben je zeker ook wel benieuwd naar alle referenties in de videoclip? Check ze hier:

1. Sjeng Aon De Geng – De Nachraove

De nummer 1 in dit lijstje is wat mij betreft de ultieme Carnavals-hit. In 1995 stond Sjeng Aon De Geng van De Nachraove maar liefst 21 weken in de hitlijsten, met de vijfde plek als hoogste notering.

‘Sjeng’ is een voornaam die vooral in de omgeving van Maastricht vaak voorkomt. Het is een verbastering van de Franse naam Jean ofwel de Limburgse variant op de naam Jan. Maastrichtenaren worden ook wel ‘Sjengen’ genoemd.

Als je dat weet, wordt de betekenis van deze kraker van de Nachraove ook helemaal duidelijk. Voor de zekerheid heb ik het toch nog (vrij) vertaald:

Sjeng aon de geng by Nachroave – Sjeng gaat los door Nachroave
Veer zien noe toch beijein met uuch, dat is zoe fein – We zijn nu toe samen, dat is zo fijn
Veer goon noe achterein wie ennen boemeltrein – We gaan nu achter elkaar aan, net als een stoptrein 

Hiermee wordt natuurlijk op de polonaise gedoeld!

Huur noe die melodie, die vergitste gaar neet mie – Hoor nou die melodie, die vergeet je nooit meer
Kom op veer goon veuraon, en kumpse aon – Kom op we gaan vooraan en kom je aan

 Heij Sjeng, aon de geng! – Hey Sjeng, ga los!

Jao, dat is toch prachtig en allemachtig – Ja dat is toch prachtig en allemachtig
Es Sjeng weer aon de geng is de stemming dao – Als sjeng weer los gaat, zit de stemming erin

 En ik geloof niet dat het volgende een betekenis heeft:

Zjiem taradaboem, zjiem taradaboem
De stemming die is weer dao – De stemming zit er weer in
Sjeng Aon De Geng – De Nachraove

Ook qua thema is dit liedje een Carnavals-hit bij uitstek; lekker ongecompliceerd, even ontsnappen uit het alledaagse leven en genieten van een heel ggggezellig feestje en veel gekkigheid! Carnaval zoals het bedoeld is!

Enne?

Heb ik jouw favoriete Carnavalskraker gemist of heb ik de plank volledig misgeslagen met een vertaling, laat het vooral weten een in comment.

Ga je deze week Carnavallen? Veul plezeer & veul leut!!

Verder lezen

Vind je het nu hoog tijd voor een drankje? Check dan dit lijstje eens! Of blijkt Carnaval toch niet helemaal jouw ding te zijn? Alessia Cara snapt precies wat je bedoelt en beschrijft heel goed hoe het voelt om een outsider te zijn op een feestje.

Volg jij ons al?

👍 ons op Facebook, Instagram of schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief! (no worries, no spam 😇!)